به امـید شکوه دوباره‌ی تو...
دونده قهار، مطالبی در مورد پلنگ یوز پلنگ به انگلیسی یوزآسیـایی ایران، گربه‌سان زیبا و کمـیابی کـه فقط درایران زندگی مـی‌کند و مـهمترین شناسه‌اش به منظور عموم مردم، همـین سرعت غیر قابل تصور اوست. مطالبی در مورد پلنگ یوز پلنگ به انگلیسی حال مـی‌خواهیم با توجه بـه تازه‌ترین تحقیقات علمـی و جانورشناسانـه توسط محققان ایرانی، این جانور منحصر بـه فرد را کـه تنـها درون ایران زندگی مـی‌کند بهتر و بیشتر بشناسیم. مطالبی در مورد پلنگ یوز پلنگ به انگلیسی تصاویر این مطلب مربوط بـه نژاد‌های متنوع هستند.
یوزپلنگ درون زبان پارسی چه معنایی دارد؟
یوزپلنگ ترکیبی از دو کلمـه یوز و پلنگ است؛ یوز درون فارسی بن مضارع یوزیدن هست و فعل یوزیدن به‌معنای (جستن، جهیدن، جست‌وجو و طلب ) بعد یوز را بـه خاطر (جست وجوی شکار) بـه این نام مـی‌خوانند. بدیـهی هست که یوزپلنگ بـه معنای پلنگی هست که بـه دنبال شکار مـی‌گردد و به اصطلاح با یوزیدن آن را مـی‌گیرد. اما با مراجعه بـه اشعار و متون قدیمـی ایرانی، مـی‌توان دریـافت کـه در گذشته این جانور با نام یوز شناخته مـی‌شده و کمتر بـه او یوزپلنگ گفته مـی‌شده است.
نام علمـی این حیوان چیست؟
سابقه استفاده از یوزپلنگ درون شکار و همراهی او با انسان، بـه بیش از «پنج هزار سال» پیش بر مـی‌گردد کـه در آن زمان، سومریـان این جانور را تربیت کرده و برای شکار با خود همراه مـی‌ساختند.
اروپاییـان هم سابقه‌ای نسبتاً طولانی درون آشنایی با این جانور و استفاده از او به منظور شکارهای خود دارند و همـین موضوع مایـه تعجب هست که بـه رغم این آشنایی طولانی مدت، کارل لینـه، گیـاه‌شناس بزرگ سوئدی، درون کتاب ارزشمند خود، «سامانـه طبیعت»، کـه در سال ۱۷۵۸ مـیلادی منتشر شد و درآن جانوران بسیـاری را رده‌بندی کرده بود، نامـی از یوزپلنگ نبرده است. درون سال ۱۷۷۶ مـیلادی، یوهان شربر، جانورشناس آلمانی بود کـه این جانور را با نام علمـی felis jubatus طبقه‌بندی کرد. ولی طبیعت‌شناسان متوجه شدند کـه یوزپلنگ از جهات بسیـاری با سایر گربه‌ها تفاوت دارد و سر انجام ، جوشوآ بروکس، کـه صاحب یک موزه جانورشناسی و آناتومـی درون لندن بود، نام جنس یوزپلنگ را درون سال ۱۸۲۸ مـیلادی بـه acinonyx تغییر داد.
یوزپلنگ از خوانواده گربه‌هاست یـا سگ‌ها؟
یوز شباهت‌های زیـادی بـه خانواده گربه‌سانان و همچنین سگ‌سانان دارد. بـه عبارت دیگر یوزپلنگ هر یک از ویژگی‌های ظاهری خود را از یکی از این دو خانواده بزرگ گوشت‌خواران گرفته است. بـه همـین خاطر درون مـیان عامـه رایج هست که مـی‌گویند یوزپلنگ نـه یک سگ هست و نـه یک گربه، بلکه سگی هست با سر گربه. پوشش بدن و دندان‌هایش بـه گربه‌ها شباهت دارد و دارای سری گرد، کوچک و گربه‌مانند است، ولی درون عین حال، پنجه‌هایش همچون سگ‌ها آزاد و بدون محافظ هستند و در غلاف پوستی پنـهان نمـی‌شوند. به‌علاوه حرکت پیستون مانند پاهایشان درون حین دویدن هم مانند سگ‌های تازی است. یوزپلنگ از لحاظ ظاهری هم بسیـار شبیـه تازی‌های شکاری تندرو است. درون واقع، که تا مدت‌ها اعتقاد بر این بود کـه یوزپلنگ نقطه تلاقی دو خانواده سگ‌سانان و گربه‌سانان است. ولی شکی نیست کـه یوزپلنگ یک گربه است، گربه‌ای کـه در روند تکاملی خود به منظور داشتن چنین سرعت شگفت‌انگیزی تخصص یـافته است.
طبقه‌بندی یوزها بـه چه صورت است؟
تکامل یکی از بحث انگیزترین موضوعاتی هست که درون مورد یوزپلنگ وجود دارد و تاکنون بررسی‌های زیـادی به منظور روشن شدن این موضوع صورت گرفته، ولی همچنان دیدگاه‌های متفاوتی درون این زمـینـه وجود دارد. که تا همـین اواخر، غالباً عقیده بر این بوده هست که یوزپلنگ به‌خاطر خصوصیـات ویژه و منحصر بـه فردی کـه برای دویدن با سرعت بالاب کرده، احتمالا حتما در مراحل اولیـه روند تکاملی گربه‌سانان، از آن جدا شده و روند تکاملی جداگانـه‌ای را درون پیش گرفته باشد. حتی برخی درون گذشته‌ای نـه چندان دور فکر مـی‌د کـه برای یوزپلنگ مـی‌باید مکان جداگانـه‌ای را کـه حد فاصل سگ‌سانان و گربه‌سانان باشد، درون نظر گرفت. محققینی کـه روی طبقه‌بندی گربه‌سانان کار مـی‌کنند، همچنان نتوانسته‌اند پاسخ پرسش‌های متعددی را کـه نـه تنـها درون زمـینـه یوزپلنگ وجود دارد را بیـابند، بلکه درون طبقه‌بندی و تبیین روند کلی تکامل تمامـی اعضای خانواده گربه‌سانان نیز ابهامات بسیـاری وجود دارد کـه البته علت آن را حتما در اختلاف‌های بسیـار زیـاد درون اندازه اعضای این خانواده و الگوهای مورفولیژیکی متقارب و نزدیک آنـها، جست‌وجو کرد. خوشبختانـه درون این اواخر با استفاده از دانش ژنتیک جواب بسیـاری از این ابهامات داده شده است.
یوزها بـه کدام گربه‌ها نزدیکند؟
خانواده گربه‌سانان و سگ‌سانان حدود ۵۰ مـیلیون سال پیش از یکدیگر جدا شدند. بررسی‌های مولکولی نشان‌دهنده آن هستند کـه سه مسیر اصلی درون روند تکاملی گربه‌سانان وجود دارد. اولین شاخه حدود ۱۰ مـیلیون سال پیش درون دوره «مـیوسن» مشتق شده و در نـهایت گربه‌های کوچک آمریکای جنوبی را تشکیل داد، شاخه دوم حدود ۸ مـیلیون سال پیش جدا شده و به گربه‌های کوچک جنس، مانند گربه‌های شنی، جنگلی و وحشی، و گربه «وپالاس» مبدل گردید. درون دسته آخر، شاخه سوم از ۵ مـیلیون سال پیش بـه صورت تدریجی اشتقاق خود را آغاز کرد و گربه‌های بزرگ و متوسط «القامـه» را تشکیل داد. نکته عجیبی کـه در این بررسی‌ها مشخص شد این بود کـه یوزپلنگ درون شاخه سوم قرار دارد و به شیر، ببر و سیـاه‌گوش نزدیک است. به‌علاوه، مطالعات نشان داده کـه ویژگی‌های مورفولیژیکی منحصربه فرد یوزپلنگ بـه احتمال زیـاد درون طول ۲ مـیلیون سال گذشته حاصل شده است.
منشأ یوزها درون کدام نقطه زمـین بوده است؟
یوزپلنگ‌ها از قدیمـی‌ترین اعضای خانواده گربه‌سانان هستند و ۴ مـیلیون سال پیش، پا بـه عرصه وجود گذاشتند این درون حالی بود کـه پیش از آنـها، هیچ کدام از گربه‌های بزرگ دیگری کـه امروز بـه بقای خود ادامـه مـی‌دهند، هنوز بـه وجود نیـامده بودند. حدود ۲۰ هزار سال پیش، پراکندگی این جانور بسیـار وسیع بود و سرتاسر آفریقا، آسیـا، اروپا و آمریکای شمالی را شامل مـی‌شد. بر اساس فسیل‌های به‌جامانده، بـه نظر مـیـرسد کـه منشأ یوزپلنگ‌ها مناطقی از آمریکا بوده کـه امروز ایـالت‌های نوادا، تگزاس و وایومـینگ را تشکیل مـی‌دهند. بـه طور معمول گفته مـی‌شود کـه نزدیک‌ترین خویشاوندان یوزپلنگ درون خانواده گربه‌سانان، شیرکوهی یـا «پوما» است.
یوزپلنگ چه تفاوتی با پلنگ دارد؟
یوزپلنگ و پلنگ شباهت‌های زیـادی بـه یکدیگر دارند. با این حال گذشته از شباهت‌ها، تفاوت‌های زیـادی هم مـیان این دو گونـه از خانواده گربه‌سانان کـه در حال حاضر، بعد از انقراض شیر و ببر، بزرگ‌ترین اعضای این خانواده درون ایران هستند، وجود دارد. از لحاظ اندازه، جدای از درشت بودن بدن پلنگ نسبت بـه یوز، طول بدن یوزپلنگ تقریباً با پلنگ هم اندازه است، ولی ارتفاع یوز درون حالت ایستاده، بـه خاطر پاهای بلند و کشیده‌اش از پلنگ بیشتر مـی‌شود. به‌علاوه، خال‌های بدن یوزپلنگ بر خلاف خال‌های توخالی پلنگ، تو پر است. خط اشک سیـاه‌رنگ روی صورت یوزپلنگ هم از دیگر تفاوت‌های ظاهری بارز مـیان این دو گونـه است.
تفاوت‌ها مـیان یوزپلنگ آفریقایی و آسیـایی چیست؟
تا امروز محققین زیـادی درباره زیر گونـه‌های یوزپلنگ و ویژگی‌ها و تفاوت‌های آنـها بـه بحث و بررسی پرداخته‌اند و چندین نوع رده‌بندی هم صورت گرفته کـه آنـها را بـه ۲ که تا ۸ زیر گونـه تقسیم مـی‌کند. برخی از محققین، تفاوت مـیان یوزهای آسیـا و آفریقا را تردید‌آمـیز مـی‌دانند و با طبقه‌بندی آنـها درون زیر گونـه‌های جدا، موافق نیستند.
عده دیگری هم تفاوت یوزپلنگ‌های آسیـا را با آفریقا درون مورفولوژی و رنگ‌آمـیزی بدنشان یعنی زرد مایل بـه قهوه‌ای کمرنگ آسیـایی درون مقابل زرد نخودی یوزهای جنوب صحرای آفریقا مـی‌دانند. علاوه بر این، آسیـایی‌ها خال‌های بزرگ‌تری دارند کـه با فاصله بیشتری از هم پراکنده شده‌اند.
در گذشته گفته مـی‌شد کـه جثه یوزپلنگ آسیـایی (ایرانی)، درون مقایسه با یوزپلنگ آفریقایی، اندکی بزرگ‌تر و رنگ بدنش روشن‌تر و موهای بدنش بـه خصوص درون فصل زمستان، بلندتر مـی‌شود کـه بدون شک بـه علت زیستن درون مناطقی با هوای سردتر است. مطالعات اخیر بروی یوز آسیـایی نشان داد کـه بر خلاف تصور گذشته، جثه یوزپلنگ آسیـایی از یوزآفریقایی کوچکتر است.
پیشنـهاد مـی‌کنیم سایر مطالب ما درون مورد حیوانات را بخوانید.
به اشتراک بگذارید:
[ناشنیده و ناگفته‌هایی درباره یوزپلنگ ایرانی مطالبی در مورد پلنگ یوز پلنگ به انگلیسی]
نویسنده و منبع: جمال میری | تاریخ انتشار: Wed, 13 Jun 2018 11:30:00 +0000